Mantar zehirlenmelerinde meydana gelen ölümlerin %95'inden siklopeptid içeren mantarlar sorumludur. Bu mantarlar Galarina, Lepiota ve Amanita türleridir. Amanita phalloides (ölüm şapkası) ölümlerin tamamına yakın kısmından sorumludur. Siklopeptidler tatsız, kokusuz ve pişirilmekle bozulmayan oldukça güçlü toksinlerdir.
Bu toksinlerin phalloidin ve amatoksin olmak üzere iki tipi vardır. Phalloidin absorbe edilmez.
Amatoksinler ise RNA polimeraz II ile etkileşerek protein sentezini inhibe ederler. Bunun sonucu karaciğer hücrelerinin lizisine ve karaciğer yetmezliğine yol açarlar.
Ayrıca toksin büyük miktarlarda enterohepatik dolaşıma karışarak intestinal zedelenme oluşturabilir. Amatoksinler idrarla atılmaktadır. Ancak, toksinlerin proksimal tubuluslardan absorbe edilmesi sonucu akut tubuler nekroz ortaya çıkabilmektedir. Bir tek amanita phalloides mantarının alınması bile öldürücü olabilmektedir. Çocuklarda daha fatal olduğu bildirilmektedir. Zehirlenen kişilerde, genellikle 6 ile 24 saat içinde şiddetli karın ağrısı ve diyare başlar.
Ayrıca intravenous silibinin ile blessed milk thistle (Silybum marianum) ekstratı da kullanılmaktadır.
Silibinin, Legalon veya Silimarit ismi ile markette bulunan bu ajan KC toksik hasarı, Kronik hepatit ve Sirozda da kullanılmaktadır. Etkisini Signal transducer and activator of transcription 3 (STAT3) inhibisyonu yaparak gösteriri.
SLCO1B3 inhibitörleri; rifampicin, penicillin, silibinin, antamanide, paclitaxel, ciclosporin ve prednisolon
Solute carrier organic anion transporter family member 1B3 (SLCO1B3) yada diğer ismiyle organic anion-transporting polypeptide 1B3 (OATP1B3) amanita toksin ve metabolitlerinin hepatik uptake transportunda rol oynar.
Amanita phalloides zehirlenmesinde klinik gidiş 4 fazda olmaktadır
Faz 1: Altı ile 12 saat süren latent dönem
Faz 2 (gastrointestinal faz): şiddetli gastroenterit, kusma, diyare, karın ağrısı
Faz 3: rölatif iyileşme fazı
Faz 4: hepatik faz olup mantar alımından bir ile altı gün sonra gelişen karaciğer ve böbrek yetmezliği ile karakterizedir.
Amanita phalloides entoksikasyonunda tedavide amaç toksinin gastrointestinal sistemden ve sistemik dolaşımdan temizlenmesi ve karaciğer hücreleri tarafından absorbsiyonunun önlenmesidir. Amatoksinin alımından sonra 24-48 saat içinde HP önerilmektedir
Wauters ve ark.'ı 41 hastada, Aji ve ark.'ı çocuk hastalarda HP tedavisi ile başarılı sonuçlar bildirmişlerdir. Çocuklarda vücut ağırlığına göre daha fazla dozda toksinin absorbe edilmesine bağlı olarak mortalite oranının daha yüksek olduğu bildirilmiştir Mantar zehirlenmesi ile başvuran olgularda erken evrede agresif tedaviye başlanılması ve toksinin saptanması yada klinik ve biyokimyasal bulgularla şiddetli amanita phalloides zehirlenmesi düşünülen olgularda hemoperfüzyonun yararlı olduğu kabul edilmektedir
Ayrıca NAC ve glutatyon kullanımıda amanita falloides entoksikasyonunda yardımcı olabilmektedir.
